“भगवान महावीर स्वामी जीवन परिचय निबंध मराठी”
जैन धर्माचे २४ वे तीर्थंकर महावीर स्वामी हे अहिंसेचे मूर्त स्वरूप होते. त्यांचे जीवन त्याग आणि तपश्चर्याने परिपूर्ण होते.
वर्धमानचा जन्म चैत्र शुक्ल तेरस रोजी वडील सिद्धार्थ आणि आई त्रिशाला यांच्या पोटी 599 ईसा पूर्व वैशाली प्रजासत्ताकातील क्षत्रिय कुंडलपूर येथे झाला. हा वर्धमान पुढे स्वामी महावीर झाला. वर्धमानचे बालपण राजवाड्यात गेले. तो अत्यंत निर्भय होता. जेव्हा तो आठ वर्षांचा झाला तेव्हा त्याला धनुष्यबाण वगैरे कसे वापरायचे हे शिकवण्यासाठी त्याला एका क्राफ्ट स्कूलमध्ये पाठवण्यात आले.
श्वेतांबर पंथीय मानतात की वर्धमानाने यशोदेशी विवाह केला. त्यांच्या मुलीचे नाव अयोज्जा (अनवद्या) होते. तर दिगंबरा पंथाचा असा विश्वास आहे की वर्धमानाचे कधीही लग्न झाले नव्हते. तो बाल ब्रह्मचारी होता.
वर्धमानचे आई-वडील पार्श्वनाथ यांचे अनुयायी होते, जैन धर्माचे 23 वे तीर्थंकर, जे महावीरांच्या आधी 250 वर्षे जगले होते. वर्धमान महावीरांनी चातुर्यम् धर्माला ब्रह्मचर्य जोडून पंचमहाव्रताचा धर्म सुरू केला. वर्धमान सर्वांशी प्रेमाने वागला. इंद्रियांचे सुख, इंद्रिय वासनांचे सुख हे इतरांना दुःख देऊनच मिळू शकते, हे त्यांनी जाणले होते.
वयाच्या तिसाव्या वर्षी वर्धमानाने श्रमणी दीक्षा घेतली. तो ‘सामन’ झाला. लग्नाच्या नावाखाली अंगावर एक लंगोटीही उरली नव्हती. बहुतेक वेळा तो ध्यानात मग्न राहिला. तो स्वत:च्या हाताने अन्न खात असे आणि आपल्या घरच्यांकडून काहीही मागणार नाही. हळूहळू त्याला पूर्ण आत्मसाक्षात्कार झाला. वर्धमान महावीरांनी 12 वर्षे मूक तपश्चर्या केली आणि विविध प्रकारचे कष्ट सहन केले. शेवटी त्याला ‘केवलज्ञान’ प्राप्त झाले. केवलज्ञान प्राप्त केल्यानंतर भगवान महावीरांनी लोककल्याणासाठी उपदेश करण्यास सुरुवात केली.
भगवान महावीरांनी आपल्या प्रवचनांमध्ये अहिंसा, सत्य, अस्तित्त्व, ब्रह्मचर्य आणि अधर्म यावर सर्वाधिक भर दिला. त्याग आणि संयम, प्रेम आणि करुणा, नम्रता आणि सदाचार हे त्यांच्या उपदेशांचे सार होते. भगवान महावीरांनी श्रमण आणि श्रमणी, श्रावक आणि श्राविका यांच्यासह चतुर्विध संघाची स्थापना केली. हळूहळू संघाची प्रगती होऊ लागली.
भगवान महावीर यांनी वयाच्या ७२ व्या वर्षी कार्तिक कृष्ण अमावस्येला 527 ईसापूर्व पावापुरी (बिहार) येथे निर्वाण प्राप्त केले. त्यांच्या निर्वाण दिनी प्रत्येक घरात दिवे लावून दिवाळी साजरी केली जाते.
